1.ÖNCE RESİMLER SONRA FİŞLER
Önce çocuğun anlamasını ve kullanmasını istediğimiz nesnelerin resimleriyle başlamalıyız. Bu resimlerle çocuk, temel öğretim prensipleri olan eşleme. seçenek verme ve isimlendirmeyi öğrenecektir.
1.Resimlerle eşleme oyunu: Her gün kullandığınız nesnelerin resimlerini seçme , bunları yine aynı olanlarıyla eşleme oyunları oynayabilirsiniz. Kullandığınız eşyaların resimlerini bulmak güç olabilir. Bu yüzden resimlerinizi kendi ev eşyalarınızın fotoğraflarını ikişer ikişer çekerek kendiniz hazırlayabilirsiniz. Piyasada satılan lotto adındaki oyunlar bu kullanıma uygundur; fakat çocuğun yaş ve dil gelişim düzeyine göre nesnelerin tek olması , birden fazla nesnenin aynı anda görüntülenmemiş olması gerekmektedir.
Resim eşleme oyunlarında çocuğun başarısıszlık yaşamaması için oyunu gerektiğinde yönlendirin.Bitirdiğinde alkışlayın ve sevincinizi gösterin. Bu tekniğe yanlışsız öğrenme tekniği adı verilir ve çocuklarla yaptığımız bütün eğitim çalışmalarında uygulanması önerilir. Çocuk aynı olan iki resmi eşlediğinde resimleri yavaş yavaş artırabilirsiniz. Piyasada satılan standart lotto oyunlarında her kartta altı resim bulunmaktadır. Resimleri birer birer artırmak her zaman tercihimizdir. Teki kartların bulunmadığı durumlarda, hazır lotto kartlarındaki resimlerin dört tanesi kapatılarak da çalışmak mümkündür.
2.Seçenek verme: Çocuk eşlemeyi yaptıktan sonra ondan adını söylediğiniz resmi vermesini isteyiniz. Başlangıçta hangi resmi vereceğine karar veremediğinde işaret ederek yardım edebilirsiniz. Sonra yavaş yavaş yardımı kesebilirsiniz.
3.İsimlendirme: Çocuğun isimlendirmesini istediğiniz resmi kendi yüzünüze yakın tutup ‘Bu ne? Elma, bu elma (top, kalem…)Söyler misin? ’deyin Çocuğun sizinle birlikte ‘el-ma’ demesi için cesaretlendirin. Başlangıçta heceli söyleyebilirsiniz; ama her zaman kelimenin normal söylenişini de deneyerek çalışmayı bitirin. Eğer çocuğunuz ses çıkarmaya hiç hazır değil ise , sadece el işaretleri yapmasını kabul edebilirsiniz. Ama tepkisiz kalmasını her zaman kabul etmeyin.
2. OKUMA
1.Adım: Çocuğun sadece görerek okuyabileceği günlük hayatta her gün kullandığı türden kelimeleri seçin. Bunlar aile üyelerinin ve en sevdiği oyuncakların adları olabilir. Tek tek kelimelerinizi (fişler) siyah 10mm çapındaki bir kalemle kartona yazın. Eğer fişler bilgisayarda hazırlanacaksa harfleri yazarken yazı karakterini değiştirmemeye dikkat edin ve ‘Centrury Gothıc’ yazı tipini kullanın. Fişlerinizi ikişer ikişer hazırlayın ve bunlarla eşleme , seçenek verme , ve isimlendirme prensibine göre oynayın. Okuma çalışmaları yaparken aşağıdaki kurallara uymaya çalışın.
*Çocuğunuzla yapacağınız okuma aktivitelerine her gün düzenli zaman ayırın.
*Fişlerinizi belli bir yerde saklayın, çantada veya kutuda dursun.
*Okuma çalışmalarını kısa tutun.
*Başlangıçta çalışmalarda görsel benzerliği olan ve bu yüzden karışıklık yaratacağına inandığınız kelimelerden kaçının(Örneğin,banyo/balık,baba/balta…).
*Fişlerinizin boyutlarının aynı olmasına dikkat edin.
2.Adım: Başlangıçta üç tane olan kelimenize (fişler)bir tane daha ekleyerek, bir kartonun1/4 büyüklüğünde eşleme kartı hazırlayınız. Bu büyük kartonun üzerinde dört tane kelime olacaktır. Yine önceki oyunlarda olduğu gibi kelimelerin yazılı olduğu fişleri okuyarak eşleme-seçme –isimlendirme oyunlarını çocuğunuzla oynayın.
3.Adım: Çocuğunuza altı tane kelimeyi eşleme ve seçme becerisi edindikten sonra bu kelimeleri anlayıp anlamadığını değerlendirmek için oyununuza resimler ekleyiniz. Bu resimler önceden hazırladığınız fişlerinizin resimleridir ve her seferinde sadece üç resim ekleyerek adlarını söyleyin. Fişi göstererek ‘ne olduğunu ve hangi resmin altına koyulacağını sorun. Çocuğunuz doğru remin altına fişi koyarsa alkışlayın sevincinizi belli edin.
4.Adım: Fişlerin hepsi karıştırılıp okuma veya torbadan çekip okuma oyunları oynanabilir.
5.Adım: Her yeni fişin önce resimlerini tanıtıp sonra bu resimleri fişleri ile eşleyerek ekleyebilirsiniz. Bunun için aşağıdaki sıra takip edilir.
- Resimler tanıtılır.
- Fişler resimleri ile eşlenir.
- Fişler hem resim hem de aynısı olan fişlerle eşlenir.
- Çocuğun okuduktan sonra fişleri vermesi istenir.
- Fişler çocuğa okutulur.
3.İKİ KELİMELİK CÜMLE DÜZEYİ
Çocuğun tek kelimelerde oluşan fişleri cümle kurmaya uygun olduğunda daha uzun fişleri hazırlayıp bu sefer cümle okutma çalışmalarına başlayın. Bu çalışma kendisini tek tek kelimelerle ifade eden çocukların cümle kurmaya geçişlerini kolaylaştıracaktır. İlk cümleleriniz aşağıdakiler gibi olabilir.
Süt bitti. Anne uyu. Top ver. Bebek otur.
Elma ye. Baba gitti. Kırmızı araba. Mavi elbise.
Bu cümleleri günlük ihtiyaçlarınıza göre düzenleyebilirisiniz. Okuma programını aileler evde kendileri de yürütebilirler.
Çocuğun okuduğu fişlerle bir taraftan anlama aktiviteleri düzenleyebilirsiniz. Örneğin bir grup resim ve bunların fişlerini alarak okuyup uygun remin altına koyma oyunu oynayabilirsiniz. Veya çocuğun yerine getirmesini istediğiniz bir yönergeyi yazılı fiş olarak eline verip yerine getirmesini isteyebilirsiniz.
*İki kelimelik cümle düzeyinde çizgi-roman türü kitapların kullanılması
Çocuklarla yapılan konuşma öğretimi çalışmaları sırasında fotoğrafların kullanılması bir süre sonra çocukta albüme bakıyormuş izlenimi yaratmış ve sıkılmışlardır. Ama çizgi roman türü kitaplara daha fazla ilgi göstermişlerdir. Çizgi-roman türü resimlerin altına yazılar yazıldığında çocuğa dil tecrübesi kazandırmak kolaylaşmaktadır. Bu kitapları kendinizde hazırlayabilirsiniz.
Kitapların konuları çocuğun günlük rutinindeki olaylarla ilgilidir(banyo yapma. Alışverişe gitme….).Resimlerin altına bu olayları en iyi tanıtıcı cümleler yazılır. Çocuk söz konusu durumlara özgü tümceleri bu yolla öğrenir. Bu çalışmanın çocuklar arasında ilgi gördüğü aileler tarafında belirtilmiştir. Bu yolla çocuğa hikayeye uygun yerinde uygun cümleyi söylemesi kadar bu cümleyi hayatına geçirmesi ve aynı yapıdaki kendi cümlelerini kurması da amaçlanmıştır.
Kapsamlı ve E-devlet'te sorgulanabilir Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitimini Almak için Tıklayın
KAYNAK:
‘Sevgi Dili Konuşan Çocuklar’ Yazan,Ayşegül TURAN
Sayfa ; 70,71,72,73,74